Casus klimaatplein: Rollen en functies van lectoren moeten snel beter in kaart
Saxion gaat versneld de nevenfuncties van lectoren en onderzoekers uitvragen, en bij nieuwe externe partnerschappen en samenwerkingen moet worden aangegeven of er verschillende rollen in het spel zijn. Dat zegt Hans Vossensteyn, directeur van de Research & Graduate School. Aanleiding is de SaxNow-publicatie over de verschillende functies die lector Theo de Bruijn had bij de ontwikkeling van het klimaatplein.
Een onderzoeker moet bij een nieuw samenwerkingsvoorstel expliciet aangeven of er verschillende belangen in het spel zijn. En als dat zo is, dan moet omschreven worden welke stappen er genomen zijn om die rollen te scheiden. Dit is in lijn met de gedragscode wetenschappelijke integriteit, die eisen stelt aan onder andere zorgvuldigheid, onpartijdigheid en transparantie van onderzoek, maar ook aan de ‘zorgplicht’ van de instelling.
Dit beleid is bij enkele academies al staande praktijk en was al in de maak, zegt Vossensteyn. “Maar we versnellen omdat de casus Klimaatplein dit op scherp stelt. We vertrouwen erop dat deze lector zich bewust was van zijn verschillende rollen en dat hij deze gescheiden hield. Maar we moeten meer werk maken van het voorkomen van de schijn van belangenverstrengeling.”
In het ‘praktijkgericht onderzoek’ - zoals een hbo-instelling dat doet - is dit extra belangrijk, aldus Vossensteyn. Meer dan op universiteiten trekken onderzoekers op met de buitenwereld: bedrijven en maatschappelijke instellingen. “Dat willen wij graag, maar dat verplicht ons ook om zorgvuldig te zijn.”
Bij Saxion wordt hier al werk van gemaakt, naar aanleiding van het afscheid van de Blockchain-lector Jan Veuger. Hij vertrok omdat een externe commissie concludeerde dat hij ‘slordig’ en ‘nalatig’ was in zijn onderzoeks-werkzaamheden. Ook ontwikkelde zijn lectoraat met een omstreden partner een Massive Online Open Course die niet onafhankelijk leek.
Sneller stappen zetten
Afgelopen jaar werden verschillende cursussen wetenschappelijke integriteit aangeboden en de Research & Graduate School publiceerde in maart het ‘Handboek kwaliteitszorg praktijkgericht onderzoek’. Onderdeel daarvan is dat er voorafgaand aan visitaties (een officiële inspectie van een onderzoeksgroep) een ‘integriteitsscan onderzoek’ wordt gedaan, zegt Vossensteyn. Daarmee zijn dit jaar de eerste pilots gedaan. Daarnaast werkt de Research & Graduate School aan het ‘Protocol samenwerken met externe partners’.
Dat het college van bestuur op mijnsaxion stelde ‘zich niet te herkennen’ in de SaxNow-publicatie en vertrouwt op de integriteit van de lector, kan Vossensteyn begrijpen. “Maar daarmee is niet gezegd dat Saxion het onderwerp integriteit niet belangrijk vindt. Integendeel: we grijpen deze casus aan om sneller stappen te zetten. Want ja, onze zorgplicht is belangrijk en dat moet beter.”
Rubrieken
Gerelateerde artikelen
Collegevoorzitter tijdens opening hogeschooljaar: ‘Klimaatkritiek leeft niet bij wetenschappers’
In haar toespraak bij de opening van het hogeschooljaar, waarbij ook het nieuwe Klimaatplein in Enschede werd geopend, hekelde collegevoorzitter Anka Mulder donderdagmiddag de criticasters van de klimaatverandering. “Klimaatkritiek leeft niet bij wetenschappers”, zei ze. “En als hogeschool is ons onderwijs en onderzoek natuurlijk gebaseerd op wetenschap, niet op meningen.”
Commentaar: Verantwoordelijkheid
De redactie van SaxNow twijfelde over het plaatsen van dit commentaar. Het gaat om een gevoelig onderwerp: de schijn van belangenverstrengeling, en wat de publicatie daarover losmaakt. Bovendien kan zo’n commentaar al snel de indruk wekken van de slager die zijn eigen vlees keurt. In dit geval doen we het toch, omdat we het belangrijk vinden onze keuzes te verantwoorden.
Lector vanuit drie functies betrokken bij ontwikkelen klimaatplein; “Meteen de schijn van belangenverstrengeling”
Bij het ontwikkelen van het klimaatplein was Theo de Bruijn, lector Duurzame Leefomgeving, vanuit drie functies betrokken. Dat wekt volgens bestuurskundige Michiel de Vries ‘meteen de schijn van belangenverstrengeling’ en is volgens de vertrouwenspersonen wetenschappelijke integriteit op Saxion alleen mogelijk, als dat heel goed te verantwoorden is. De Bruijn: “De rollen hield ik gescheiden.”