Saxion-docent over Deventer Moordzaak: 'Zou nu sommige dingen anders aanpakken'

Hoe raakte u betrokken bij de Deventer moordzaak?
“In juli 2002 liet een contact me weten dat hier een interessant verhaal in zat. Ik schreef destijds voor HP/De Tijd en besloot erin te duiken. Louwes zat op dat moment vast omdat er een mes was gevonden waarmee hij de moord zou hebben gepleegd. Maar het mes kwam qua formaat en vorm totaal niet in de buurt van het wapen waarmee de weduwe was gestoken. Daarnaast was er een geurproef met een politiehond die het mes aan de verdachte had gekoppeld, iets wat vandaag de dag niet meer mag omdat er te vaak mee gesjoemeld werd.”

“Er viel dus heel wat af te dingen op het bewijs tegen Louwes en ik kreeg gaandeweg de overtuiging dat hij ten onrechte voor moord was veroordeeld. Dat werd mijn drijfveer. Louwes is toen ook vrijgelaten in afwachting van een nieuw proces. Zoiets is zeldzaam.”

“De politie en het OM dachten dat er een financieel motief was. Het testament van de weduwe was een paar dagen voor haar dood gewijzigd en de fiscaal jurist, Louwes, zou voorzitter van een stichting worden waar het geld naartoe ging. Ik heb dit financiële motief nooit goed kunnen koppelen aan de brute moord. Voordat zij was doodgestoken, was ze verwurgd. Ik dacht, als iemand zo slim is om op een ingewikkelde manier, via een stichting en fraude, financieel belang te halen uit iemands dood pak je dat niet op zo'n lompe manier aan.”

Hoe bent u toen te werk gegaan?
‘’Toen ik erachter kwam dat er een verhaal inzat, ging ik data verzamelen. Ik bestudeerde het dossier, heb met alle betrokkenen gesproken, deed buurtonderzoek, ging naar de plaats delict. Ik deed er alles aan om aan informatie te komen die andere journalisten niet hadden. Anderhalf jaar lang ben ik er dag en nacht mee bezig geweest. Dat heeft me ook wel een beetje de kop gekost. Nadat Louwes was vrijgelaten, kwam er een nieuw proces en vond men DNA-bewijs tegen hem, waar je een hele boom over kunt opzetten. Maar hij belandde weer in de cel. Ik moest de zaak op een gegeven moment echt loslaten en mijn eigen leven weer oppakken. Een paar jaar later dook Maurice de Hond vol op de zaak."

U wordt in de podcast van de NPO neergezet als degene die het mediavuurtje heeft aangewakkerd. Hoe vindt u dat u zelf wordt neergezet?‘’Ik wist, toen ik gevraagd werd of ik aan de podcast wilde meewerken, al wel een beetje welke kant het op zou gaan. De podcast richt zich erg op het verhaal vanuit de ogen van de zogeheten ‘klusjesman’. Ik moet toegeven dat ik niet alles heb gehoord maar ik vind dat als je ergens je nek voor uitsteekt, je ook tegen kritiek moet kunnen. Het is goed dat ook de rol van de media kritisch wordt belicht.”

“Ik schreef destijds vanuit het perspectief dat Louwes onterecht was veroordeeld. We hebben met HP/De Tijd goed nagedacht over wat we schreven en de eindredactie plaatste een illustratie met balk voor de ogen van de klusjesman; dat komt ons nu op kritiek te staan. Dit was volgens de podcast gedaan om de klusjesman te ‘framen’, wat inhoudt dat media de lezer probeert te sturen. Maar wij hadden de balk juist geplaatst om de identiteit van de klusjesman te beschermen.”

“Een rechter weegt privacy tegen persvrijheid af, dat is ook precies waar Maurice de Hond volgens de rechter te ver is gegaan. Wat onderbelicht is gebleven is dat de klusjesman zélf de pers had opgezocht voor een uitzending van Peter R. de Vries waarin hij Louwes als de moordenaar aanwees. Dat was voordat ik ook maar één zin over deze zaak had geschreven. Als je zelf de publiciteit opzoekt, verlies je natuurlijk ook een stukje van je privacy."

Waarom was De Jong verdacht in uw ogen?
"Toen ik de zaak onderzocht, was het hoogst twijfelachtig of Louwes de moordenaar was. Ik heb daarom gekeken of er andere scenario's mogelijk waren, en of er anderen als verdachte in beeld van de politie waren. Dat bleek zo te zijn. Het ging om drie bekenden van de weduwe: een kennis, die uit het testament was geschrapt, een bevriende politieman en de zogenaamde klusjesman. Getuigen vertelden over agressieproblemen die de klusjesman zou hebben. En hij verzamelde messen. Maar ik denk dat zijn grootste probleem was dat hij zijn eigen verhaal niet consistent hield.’’

De hoofdvraag van de podcast was; ‘Is het de schuld van de media wat er met Michael de Jong, is gebeurd?’ Hoe staat u daarin?
“Als blijkt dat de klusjesman onschuldig is, dan is het triest. Maar andere scenario’s nagaan moet mogen en kunnen. Alle bedreigingen die hij heeft gehad, zijn onacceptabel. Wie het dan ook is en wat diegene wel of niet heeft gedaan: mensen moeten nooit denken dat ze eigen rechter kunnen gaan spelen.”

De zaak is technisch gezien nog niet opgelost, mocht de zaak heropend worden mengt u zich er dan weer op dezelfde manier in?“Nee, zeker niet! Ik denk dat ik op de achtergrond meelift en niet meer head-first alles als eerste wil hebben. Daarnaast ben ik ondertussen ook twintig jaar langer journalist dus ik zou sommige dingen anders aanpakken. Ik raakte destijds bijna emotioneel betrokken bij de zaak en zoiets zou me nu niet meer gebeuren.”