Extern onderzoek naar wetenschappelijke integriteit lector blockchain, lector legt werk neer

Het college van bestuur laat de integriteit van de lector onderzoeken door de Commissie Wetenschappelijke Integriteit, een commissie van vijf hogescholen, staat in een intern bericht. Saxion geeft daarin aan de gedragscode wetenschappelijke integriteit te onderschrijven en dat ‘integer praktijkgericht onderzoek’ een essentieel uitgangspunt is.

De verklaring komt nadat SaxNow medio vorige week de bevindingen uit onderstaand verhaal aan zowel Hans Vossensteyn (directeur Research & Graduate School) en Blockchain-lector Jan Veuger voorlegde. Nu geeft Saxion aan gedurende het onderzoek vanwege ‘privacyredenen’ geen verdere uitspraken te doen over het onderzoek en de lector.

SaxNow deed onderzoek naar copyrightschendingen, (bachelor)scripties publiceren in wetenschappelijke tijdschriften met als tweede auteur de lector, het her-publiceren van eigen artikelen en eerdere samenwerking met ‘cybercharlatan’ Rian van Rijbroek.

Tweede auteur bij bachelorscripties

In de HBO Kennisbank, de openbare opslagplek waar studenten en onderzoekers hun publicaties kunnen delen, staan onder de vlag van het blockchain-lectoraat studentenscripties, elf in totaal. Die werden bijna allemaal op dezelfde dag gepubliceerd. Eén daarvan is de bachelorscriptie van Huynh Gia Lap: ‘Blockchain technology in healthcare system’. Lector Jan Veuger staat op het voorblad vermeld als tweede supervisor, maar ook als ‘company coach’, dus opdrachtgever vanuit het lectoraat.

Exact hetzelfde artikel werd als publicatie opgenomen in het wetenschappelijke tijdschrift Archives of Business Review (juni 2020) met Jan Veuger als tweede auteur. Waar de student ‘I’ schreef in de conclusie, is daar ‘we’ van gemaakt en de student staat in deze publicatie omschreven als ‘researcher’. In de disclaimer bij zijn originele bachelorscriptie schrijft de student: ‘Before doing this thesis, I did not have any knowledge about the healthcare system and blockchain technology’. Deze disclaimer kwam te vervallen in de wetenschappelijke publicatie met Veuger.

De Kennisbank laat meer van dit soort voorbeelden zien. Zo publiceerde het lectoraat een artikel van student Max Nijland met co-auteur Jan Veuger in het International Journal of Applied Science (2019). Een andere publicatie is ‘The sense of occupancy sensing’ in Applied Sciences (maart 2021), met als eerste auteur studente Eva Bakker en tweede auteur Jan Veuger. Twee maanden later publiceert Veuger een ‘review’ over het eigen artikel in het Journal of Tourism & Hospitality, met als eerste auteur Veuger en tweede auteur Eva Bakker, die nu omschreven staat als researcher. Dat review-artikel is een ingekorte versie van het origineel, maar heeft letterlijk dezelfde passages en geen toevoegingen.

“Een publicatie voor elkaar kunnen krijgen”

In 2020 werkt Thijs de Haan aan zijn afstudeerscriptie op een blockchain-onderwerp aan de Hanze Hogeschool. De afstudeeropdracht komt van Hanze-lector Willem Foorthuis en de begeleiding vanuit dezelfde hogeschool. Naast zijn onderzoek interviewt De Haan zes experts en die interviews neemt hij op in zijn scriptie. Jan Veuger is daar één van. Hij stelt voor om ‘eventueel samen’ een publicatie te maken van het werk op de Hanze Hogeschool. “En dan, in overleg met jou, of ik daarin de lead kan nemen, zodat het op onze beide namen staat zeg maar.”

De scriptie van De Haan staat in de HBO Kennisbank. Opmerkelijk is dat de scriptie door Saxion, academie FEM, lectoraat Blockchain is gepubliceerd. Het lectoraat zette de scriptie in de Saxion-repository – een digitale opslagplaats - die gelinkt is aan de Kennisbank.

Maar, dat mag niet zomaar. Op een scriptie berust namelijk auteursrecht en daar zijn verschillende uitspraken over gedaan. De strekking: de student bepaalt zélf of hij zijn scriptie openbaar wil maken of niet, en de opdrachtgever speelt daar ook een rol in. De meeste instellingen hebben hier een standaard toestemmingsformulier voor.

De Haan zegt niet expliciet meer te weten of hij het Blockchain-lectoraat toestemming gaf en het mailverkeer verliep via zijn Hanze-account, waar hij niet meer bij kan. Hij herinnert zich dat hij de voltooide scriptie, zoals afgesproken, naar alle zes experts stuurde. Alleen van Jan Veuger kreeg De Haan geen reactie, wat hij bijzonder vond omdat de anderen wel reageerden. Daarmee kwam er ook niets van de voorgestelde publicatie terecht.

“Really astonished (in a negative way)”

Felix Lichterbeck schreef in 2019 zijn bachelorscriptie aan de Fachhochschule Kufstein Tirol, en ook die scriptie belandde in de HBO Kennisbank, gepubliceerd door Saxion en het blockchain-lectoraat. Lichterbeck is ‘really astonished (in a negative way)’ dat zijn scriptie zonder zijn toestemming is gepubliceerd. Hij laat per e-mail weten dat hij contact had met Veuger, omdat hij graag Veugers onderzoek wilde gebruiken voor zijn scriptie en dat gebeurde ook. Volgens hem heeft Veuger niet gevraagd of hij de scriptie in de Kennisbank mocht publiceren. “Afterwards I send him my thesis as gratitude, but only for his private use. He did not ask me if I wanted my thesis published in the HBO Kennisbank or elsewhere.”

Ook is hij niet te spreken over de omschrijving in de Kennisbank die stelt dat de rol van Veuger ‘Inhoudelijke begeleiding & interview in studie Felix Lichterbeck’ was. De scriptie is niet begeleid door Veuger, alleen zijn werk wordt een aantal keer geciteerd. Lichterbeck wil dat zijn scriptie wordt verwijderd uit de repository/Kennisbank en roept de Saxion-verantwoordelijken daartoe op.

Expert in het vakgebied

Veuger publiceert zijn ‘publications, grants and achievements’ onder andere op de website van zijn onderneming Corporate Real Estate Management. In de tot januari 2021 bijgewerkte versie, 64 pagina’s lang, valt op dat Veuger in 2017 begon te publiceren over Blockchain, waar dat daarvoor voornamelijk over vastgoed-onderwerpen was. De vacature voor een Blockchainlector bij Saxion kwam ook in dat jaar voor het eerst open. Veuger was tot zijn aanstelling bij Saxion in 2019 lector Maatschappelijk Vastgoed aan de Hanze Hogeschool.

Dat is relevant, omdat één van de eisen aan een lector is: expert zijn in je vakgebied. Op de website van de Vereniging Hogescholen staat dat zo omschreven: “Je bent hoe dan ook een autoriteit op je vakgebied. Je hebt de nodige praktijkervaring op zak, je hebt publicaties op jouw naam staan, je bent kortom zichtbaar binnen het vakgebied.”

Gereproduceerde artikelen

De eerste Blockchain-publicatie op de ‘publicaties, grants and achievements’-lijst van Veuger is ‘Trust in a viable real estate economy with disruption and blockchain’. Die publicatie is drie keer terug te vinden, maar dan in verschillende uitingsvormen. Als artikel in Journal Facilities, maar ook twee keer als conferentiebijdrage. Dezelfde tekst is twee keer terug te vinden in ‘boekvorm’ als ‘A viable real estate economy with disruption and blockchain’ (2017) en de Nederlandse versie hiervan. Deze publicatie is alleen nog te vinden is op zijn bedrijfswebsite. Hij publiceerde dezelfde tekst nog een keer onder de titel ‘Attention to disruption and blockchain creates a viable real estate economy’, in Journal of USA-China Public Administration.

Sinds zijn aanstelling bij Saxion publiceert Veuger in rap tempo, maar bij de links die werken en vindbare publicaties, blijkt dat ze regelmatig kort zijn, worden ondergebracht bij ‘opinion’ bij bijvoorbeeld Crimson Publishers (volgens gebruikers van researchgate een predatory magazine) en is hij mede-auteur bij studentenscripties en artikelen van onderzoekers waarvan hij co-promotor is. Ook voert hij wetenschappelijke reviews op, maar die verwijzen naar het originele artikel van andere wetenschappers, niet naar zijn review.

Een bijzondere publicatie is ‘Blockchain is boundless and exiting, but we have to keep both feet on the ground’ in Research & Development in Material Science – dat volgens de lector peer reviewed is. Die publicatie, op 18 november ingediend, staat ruim een week eerder als interview vrijwel identiek op saxion.nl, geschreven door Anne Hurenkamp, communicatiemedewerker bij Saxion. Datzelfde interview verschijnt een paar maanden later op emerce.nl en accountancyvanmorgen.nl.

Samenwerking met ‘cybercharlatan’ Rian van Rijbroek

Nieuwsplatform followthemoney.nl (FTM) deed in meerdere artikelen onderzoek naar ‘cybercharlatan’ Rian van Rijbroek, die claimde voor geheime diensten te werken. Deze ‘zelfbenoemde expert’ schoof in januari 2018 aan bij Nieuwsuur, om te vertellen over de wereld van cybersecurity. Ze noemde de ‘smart blockchain’. Dat kwam haar op kritiek te staan, net als andere claims die ze in het interview maakte en die niet zouden kloppen. Nieuwsuur zag zich genoodzaakt een TV-excuus te maken voor de keuze voor deze gast.  

In één van de FTM-artikelen uit 2019 komt Jan Veuger voor. Hij is dan lector bij Saxion. Veuger had in 2017 een samenwerking met oud-minister Willem Vermeend én Van Rijbroek, daar is een powerpoint en een artikel van over. Veuger zou als derde auteur op een wetenschappelijke artikel komen te staan over ‘smart blockchain for society and real estate’, ontdekte FTM. Hij stuurde dat artikel in voor het CIRRE-congres in 2017. In dat FTM-artikel: “Veuger kwam naar eigen zeggen via Vermeend in contact met de zelfbenoemde doctorandus (Van Rijbroek, red) en ‘cyberexpert’. Veuger laat weten dat de publicatie door hem werd teruggetrokken toen hij in januari 2018 kennis nam van de plagiaataffaire.”

Vermeend en Van Rijbroek schreven samen een boek: ‘De wereld van cybersecurity en cybercrime’, dat vanwege wikipedia-plagiaat uit de handel werd genomen. In 2019 publiceerde Van Rijbroek het boek ‘Unhacked – de geheime wereld van cyber en hacks’. In dit boek schrijft Veuger de volgende aanbeveling:

“Met Unhacked heeft Rian van Rijbroek een praktisch en deskundig boek geschreven. Het levert een bijdrage aan de discussie over cybersecurity en de rol van blockchain daarin en is bruikbaar voor studenten, onderzoekers en het bedrijfsleven. Voor de studenten van het lectoraat Blockchain en Saxion Insitute for Blockchain geeft het materiaal in dit boek voldoende stof voor verder onderzoek, ook in samenwerking met de Schools of Finance & Accounting, Creative Technology and School of Governance, Law and Urban Development van de Saxion University of Applied Sciences.”

Ook dit boek, door Veuger aangeprezen als ‘bruikbaar voor studenten, onderzoekers en bedrijfsleven’, kreeg veel kritiek – onder andere van deskundigen. Arjan Lubach maakte er een item over en de Volkskrant werd via-via uitgenodigd voor de besloten boekpresentatie. Dat leidde tot deze reportage.

Lector Jan Veuger was voor SaxNow niet bereikbaar voor een reactie. Hans Vossensteyn zegt dat gedurende het onderzoek vanwege privacy-redenen geen verdere uitspraken meer gedaan kunnen worden over de exacte aard van het onderzoek en de persoon die het betreft.