Onzekerheid over nieuwe wet raakt Saxion-docenten: “Dat zou mijn hart breken”

Voor buitenstaanders zijn WIB en TAO misschien slechts afkortingen van een complexe wet en regeling, die nog vorm moeten krijgen. Maar hoe deze regels uiteindelijk worden ingevuld, bepaalt de toekomst van veel opleidingen én vooral mensen op Saxion.

Iain Douglas is een van hen. De game-ontwikkelaar verliet Engeland vanwege de Brexit en kwam drie jaar geleden naar Enschede om les te geven aan de opleiding Creative Media & Game Technologies (CMGT). Daar heeft hij geen spijt van. Als hij begint te vertellen over zijn werk en de gemeenschap binnen de opleiding, straalt hij. Hij noemt zichzelf een ‘florerend en gelukkig lid van de grote CMGT-familie.’

Douglas heeft een wat ongepolijste uitstraling, met zijn lange haren en baardje onder een blauwe muts. “Ik denk altijd dat ze me bij de receptie tegenhouden, omdat ze denken dat ik een zwerver ben”, grapt hij met zelfspot. Zijn opmerking onderstreept de cultuur van CMGT. “Het maakt hier niet uit hoe je eruitziet; het gaat om wat je kunt en vooral om wie je bent.”

Die Engelstalige opleiding is een smeltkroes, zowel onder studenten als docenten. Douglas somt de nationaliteiten van zijn collega’s op: “Veel Nederlanders natuurlijk, een Brit, een Duitser, een Ecuadoriaan, twee Brazilianen, iemand uit de Verenigde Arabische Emiraten, een Pool, een Chinees.”

Onduidelijkheid over de toekomst

Hij is er gelukkig. “Het is een prachtige gemeenschap, ik hou er zo van. Het zou mijn hart breken om dit te moeten verlaten.”

Toch zit hij in onzekerheid, door de Wet Internationalisering in Balans (zie kader). De vraag is of zijn opleiding straks in het Engels door mag én wat dat voor hem betekent. “We weten gewoon niet hoe de toekomst eruitziet. Dat is niet zo fijn,” zegt hij met Brits understatement.

Hij is niet de enige die in onzekerheid zit,  bevestigt Mirjam van Tilburg, opleidingsmanager binnen de Academie Creatieve Technologie (ACT). Eind januari plaatste ze een uitgebreide update op het Saxion-intranet om meer duidelijkheid te scheppen, vooral voor docenten. Ze krijgt meer vragen. Tegelijkertijd is die duidelijkheid er nauwelijks, want WIB en TAO zijn nog onderwerp van politieke discussie. “Dit speelt eigenlijk al sinds het vorige kabinet,” zegt Van Tilburg.

ACT heeft vier Engelstalige opleidingen die mogelijk geraakt worden: Fashion & Textile Technologies (FTT), CMGT, de AD Software Development en HBO-ICT. De overheid wil de internationale instroom beperken vanwege de druk op schaarse voorzieningen, zoals woonruimte. Maar volgens Van Tilburg is die instroom in het hbo veel kleiner dan bij universiteiten - ongeveer 10 procent. “Eerlijk gezegd voelt het hier voor de regio alsof men met een kanon op een mug schiet.”

Douglas wist ‘wel soort van’ die politieke discussie, vanuit het gesprek bij het koffieapparaat, maar de impact op zijn baan en leven werd hem pas later duidelijk. Pas toen hij een kort afscheidsinterview van bestuursvoorzitter Anka Mulder in Tubantia las, besefte hij de ernst van de situatie. Daarin zei ze dat er voor Twente een uitzondering in de WIB is gemaakt.

Douglas: “Inmiddels zijn we bijgepraat en weten we dat Saxion een sterk verhaal heeft en hard voor ons lobbyt. We weten ook dat we hier ook echt gewenst zijn, dat is fijn.”

Impact op opleidingen

De landelijke politiek lijkt zich steeds meer bewust van het belang van internationale studenten voor krimpregio’s. Voor de kerstvakantie werd een amendement ingediend waarin Twente expliciet werd genoemd als regio waar internationale instroom juist behouden moet blijven. Er klonken toen zelfs stemmen op dat Saxion in Twente hierdoor geen TAO hoeft te doorlopen. Van Tilburg: “Maar dat is helemaal niet duidelijk, want de uitwerking van het amendement is er niet.”

Daarom bereidt de academie zich voor op het doorlopen van de toetsing, ondanks de politieke onzekerheid. Er is geen duidelijkheid over het tijdspad of de manier waarop dossiers moeten worden ingediend, waardoor de onzekerheid voortduurt. “Hopelijk blijkt het straks een storm in een glas water, maar ik durf niet te zeggen dat het goedkomt,” aldus Van Tilburg. “En als Enschede wordt vrijgesteld, geldt dat dan ook voor Deventer en Apeldoorn? We bereiden ons overal op voor.”

Brief Bruins

Van Tilburg lijkt gelijk te krijgen. Begin deze maand stuurde minister Bruins een brief aan de tweede kamer waarin hij ingaat op de invulling van het amendement. Hij bevestigt dat de uitzondering voor krimpregio’s er komt. Maar tegelijkertijd laat die brief nog steeds veel ruimte voor onzekerheid: zo worden de specifieke krimpregio’s nog niet genoemd: die gaat Bruins nog uitwerken.

Ook geeft de minister aan dat hij geen specifieke opleidingen en regio’s kan uitsluiten van de TAO, omdat dit tot rechtsongelijkheid zou leiden. Wel hoeven opleidingen uit die regio’s volgens hem straks alleen nog de doelmatigheid aan te tonen, dus wat ze bijdragen aan de regionale arbeidsmarkt of ‘kennisstructuur’. Op 11 maart debatteert de Eerste Kamer over de onderwijsbegroting.

Politiek en niet praktisch

Voor Iain Douglas is het simpel: het zou onzinnig zijn om de opleiding CMGT in het Nederlands te geven. “Dit is een ontzettend internationaal werkveld. Studenten moeten Engels leren om hierin te kunnen werken. Als we ze dit vak niet in het Engels leren, bereiden we ze juist niet goed voor op de praktijk.”

Mocht zijn opleiding straks niet meer in het Engels gegeven kunnen worden, dan ziet hij twee opties: “Of ik word zo goed in Nederlands dat ik in die taal les kan geven - maar ik vraag me echt af of dat haalbaar is. Of ik vertrek.” Dat zou een bittere pil zijn, want hij en zijn gezin voelen zich thuis in Nederland. “Dat zou mijn hart breken, daar ben ik eerlijk over. Mijn leven is hier.”

Ondanks de hoopvolle signalen uit Den Haag blijft de onzekerheid voor Douglas en zijn collega’s voorlopig bestaan. “De regio en Saxion hebben een sterk verhaal, maar wie zegt dat de beslissing straks praktisch is en niet politiek?”